https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0965856420308016https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S221462962100058Xhttps://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.11.09.20228718v1

Worden deze links in de chat en eventuele presentaties ook nog nagestuurd? Want de ZOOM Chat verdwijnt volgens mij na afloop van de meeting.

Gaat het om burgers en overheid dichter bijelkaar brengen of burgers en "andere stakeholders" (warmtebedrijf, ontwikkelaar geothermie, bedrijven i.h.a.)?

Zeker Ivo! Maar kan ook worden gebruikt voor kloof stakeholders en overheid te verkleinen of werknemers en het bestuur van een bedrijf

Hoeveel mensen deden er mee?

hier meer informatie over de PWE methode https://www.tudelft.nl/pwe/

1800, zie hier de case beschrijving: https://www.tudelft.nl/tbm/pwe/case-studies/energie-in-sudwest-fryslan

Hoe zijn die 45 geselecteerd?

Is denk ik een goede vraag voor de break-out Ellen ;)

Hoe komt U bij Friesland? Waarom niet bijvoorbeeld Delft of is dat een té grote stad?

Geen geluid

geen geluid bijn mij

ik heb wel gelluid

Eerste PWE raadpleging die ooit is uitgevoerd was voor gemeente Adam, dus grootte van de stad maakt niet uit

Wat was de rol van de gemeente bij het initiatief?

Had de gemeente al een Energie (besparings) plan?

Een raadpleging via internet vormt een belangrijke stap in PWE. Komt hiermee een representatieve steekproef in gevaar? Sommige groepen (ouderen, achterstandswijken) maken minder gebruik van internet.

Goed punt Ivo! In huidige raadplegingen (bijvoorbeeld Tarwewijk Rotterdam) combineren we online met offline.

Hoe doe je de offline raadpleging dan? Met veel mankracht de wijk in en enquêtes afnemen?

dit i redelijk high level. Daar kan je het eerder mee eens zijn, dan wat er straks feitelijk gebeurt. Hoe gaat dat?

Kun je nog iets concreet zeggen over het besluit. In hoeverre is dat anders dan men eerder wilde met energie?

willen ambtenaren wel mee?

Tussen de lokale overheid en de burgers zitten ook ambtenaren die de burgers toch vaak lastig vinden! Vooral als de burgers ook nog deskundig blijken te zijn!

Aanvullend op Nanneke: Is PWE juist vooral geschikt voor high-level principes voor besluiten vooraf of ook voor concrete(re) besluitvorming?

Ik loop al vast op het eerste punt, gemeenten vinden het best ingewikkeld om bepaalde keuzes ook echt te baseren op input van bewoners. Nog tips daarvoor?

goed punt ivo

Dit is een voorbeeld van een strategische PWE

Maar PWE wordt ook vaak toegepast op operationeel niveau. Zie bijvoorbeeld www.tudelft.nl/covidexit

Ander voorbeeld van een hele operationele PWE is Vervoerregio Amsterdam: https://www.tudelft.nl/tbm/pwe/case-studies/een-participatieve-waarde-evaluatie-voor-de-vervoerregio-amsterdam

Thanks, Niek.

Wendy, wat bedoel je precies met "baseren op"?

@Marcel Koops, de gemeente was de opdrachtgever. Ze kozen er wel voor om het ontwerptraject van de raadpleging zelf vrijer te laten. Maar gaven wel inhoudeijke feedback. Ik kan er straks meer over vertellen.

top

@Ivo Pothof, we hebben ook een infographic variant van de PWE ontwikkeld. Maar informatieavonden zijn ook en vorm van offline participatie.

@Wendy, in het traject SudWest-Fryslan nam de Raad de adviezen van burgerforum over, maar ik vind persoonlijk ook een goed voorbeeld de PWE rond de warmtetransitie Utrecht waar de wethouder een brief schreef aan bewoners wat ze van de raadpleging had geleerd: https://www.tudelft.nl/tbm/pwe/case-studies/transitievisie-warmte-gemeente-utrecht

@hans Roeland: je zegt dat jouw wijk tot " electritrisch" werd gebombardeerd… dat is toch al een gek begin?

Ivo en Nanneke, we hebben voorbeelden van meer strategische high-level vraagstukken en meer concreet. In principe kan het beide. Hoe concreter hoe makkelijker het is om concrete gevolgen van keuzes door te berekenen. Daar is Nieuw Sloten een goed voorbeeld van, daar is voor deelnemers echt op detailniveau te zien welke gevolgen keuzes hebben op b.v. kosten en CO2 reductive.

Hoeveel mensen reageren op jullie vragen?

@Hans Roeland. In hoeverre heeft de gemeente invloed gehad op de keuzes vooraf.?

@Jo Berkhoff, dat verschilt. COVID-19 PWE was op nationaal niveau en toen deden 30.000 mensen mee. Nieuw Sloten ongeveer 300 deelnemers

Sudwest-Fryslan 1376

@marcel, de 4 opties hebben we zelf opgesteld, maar zijn voor onze wijk en Amsterdam ook eigenlijk wel de enige opties.

Dat van het gas af vinden veel mensen een ondoordachte (politieke) keuze. Kost veel geld, dat waarschijnlijk beter aan andere duurzaamheidsinitiatieven kan worden besteed. Was er ook echt ruimte om daar van af te wijken?

@niek, dank, mooi voorbeeld van utrecht om weer intern te delen. Ik bedoel dat het moeilijk is je gemeentelijke organisatie mee te krijgen in een proces waarbij ze de touwtjes een beetje uit handen moeten geven, als je echt iets wilt doen met de resultaten in ieder geval.

Jazeker, de keuze voor een "alternatief gas".

@hans roeland. Waren jullie ook betrokken bij Warmtetransitievie of moet je dit zien als betrokkenheid bij wijkuitvoeringsplannen?

TVW is puur uit de koker van gemeente amsterdam.

@Watlter, zoiets zie je bij de energietransitie in brede zin vaak. Sommige deelnemers voelen zich oncomfortabel bij de keuze. We voegen daarom vragen toe waarin mensen alternatieven kunnen noemen.

wat doe je met zo een gegeven dat niet iedere buurt goed vertegenworodigd is. Is dat dan gewoon pech, had je maar mee moeten doen? Wat is de relevantie van de resultaten dan voor echte implementatie?

@Wendy, het vergt vaak inderdaad wat van de interne organisatie. Wat nu helpt is dat we bij raadplegingen kunnen laten zien wat voor soort resultaten we typisch krijgen. Die zijn veel diverser en genuanceerder en geven een gekleurder beeld dan naar voren komt in het media-debat over energie. Zo'n rapport werkt dan ook geruststellend. Maar als de organisatie echt geen dilemma's voor durft te leggen, dan is het een uitdaging een vruchtbaar traject in te richten.

Deden ook mensen van coörporaties mee? Vooral voor de twee wijken met minder deelnemers!

@Wendy, ik heb hier een keer het volgende over gezegd in een opiniestuk https://www.nrc.nl/nieuws/2019/01/16/zo-klaas-dijkhoff-betrek-je-burgers-bij-klimaatbeleid-a3650619. "Het uitvoeren van een participatievewaarde-evaluatie – of een andere vormvan massaparticipatie – zorgt ervoor datde regie van het kabinet en de andere klimaattafelaarsover de inhoud van het uiteindelijkeakkoord afzwakt. Dat is uiteraardeen spannende exercitie. Maar voorhet kabinet is dit altijd een veel beter perspectiefdan wanneer het de controleover het klimaatakkoord volledig verliestdoor grootschalige burgerprotesten. Ziede situatie met de gele hesjes in Frankrijk."

@nanneke, wij als werkgroep W.E.N.S. zien het eenzijdige profiel als een call to action om juist meer jongeren en niet-eigenaren te benaderen/betrekken. Ook om het vaker te doen.

Hebben jullie nog gevraagd waarom wachten op alternatief gas?

@Nanneke, je kan hier met herwegen voor corrigeren als er genoeg mensen uit elke groep hebben meegedaan. Echter, je hoeft niet per se alleen maar geaggregeerde resultaten te presenteren, maar kan ook presenteren hoe groepen in de samenleving verschillen qua voorkeuren. Waar zijn ze het over eens en waarin ze verschillen. Dit doen we bijvoorbeeld bij de klimaatraadpleging via Latente Klasse Clusteranalyses: zie: https://www.youtube.com/watch?v=coVGpipRg2c&t=129s

@hans Roeland, dus als dit soort " scheve" deelnmers groepen gevonden wordt, wwordt er dan niets met he tonderzoek gedaan?

ik moet helaas zo weg. interessant! Ben benieuwd hoe uiteindelijke de waarden terug te zien zijn in de uiteidelijke implementatie.

dat willen we natuurlijk voorkomen!

@Marion . Hoe hebben jullie de PWE onder de aandacht gebracht? Ook via huurdersorganisaties bijvoorbeeld?

Mooi voorbeeld van jongerenparticipatie in de energietransitie https://www.brabantsemilieufederatie.nl/project/jongerenproject/

@Nanneke, dat zou jammer zijn. Want dit onderzoek geeft natuurlijk wel interessante inzichten over een de voorkeuren van een grote groep. Het gaat denk ik om bewustwording over waar het schuurt, maar vooral ook over kijken wat er wel te leren is. Bovendien staan de argumenten, motivaties en zorgen op zichzelf.

https://www.energieparticipatie.nl/leren/wie-kan-er-meepraten/waarom-is-het-belangrijk-om-unusual-suspects-te-betrekken-en-hoe-bereik

Weten jullie meer in detail wat Amsterdam als gemeente van plan is? Zoals de productie van waterstof in het westerlijk havengebied beginnend in 2023!

Dank voor de links Jeroen!

Zijn jullie niet bang dat een PWE gebruikt wordt om de keuzes uit de politiek door te duwen? Bijvoorbeeld: warmtenetten zijn irreëel, full electric kost heel veel extra energie. Het doel is duurzaamheid, waarom niet de burgers vragen hoe ze dat het beste denken te bereiken?

Wij merkten dat social media vaak maar een beperkt effect hebben op deelnemers aantallen. Media aandacht en brieven schrijven heeft zich zeker bewezen.

Lokale krantjes zijn ook interessant.

Interessant achtergrondartikel waarom bepaalde groepen niet participeren https://www.socialevraagstukken.nl/lager-opgeleiden-voelen-zich-te-min-om-te-participeren-in-burgerinitiatieven/

@walter wittkamp ik heb e=ook zo een gevoel.

Ja Jeroen, daar wilde ik net naar verwijzen! We werken nu vaak met panels om laagopgeleiden beter te bereiken, omdat ze inderdaad zichzelf uitselecteren. Dat terwijl laagopgeliden typisch positiever zijn over de methode.

@Walter, als je keuzes 'erdoor wilt drukken' lijkt het mij makkelijker dit zonder participatie te doen. Maar laten we hier alert op zijn.

@shannon, wat bedoel je met ‘panels

Burgerpanels, dus betaalde panels van bureau's zoals Kantar, IPSOS en Dynata.

Het aantal bewonersinitiatieven dat zelf aan de slag is met plannen voor een aardgasalternatief is flink gestegen. De Participatiecoalitie maakte in opdracht van programma aardgasvrije wijken (PAW) een rapport met 20 lessen uit de praktijk.https://www.aardgasvrijewijken.nl/themas/participatie+en+communicatie2/nieuws+participatie+en+communicatie/1912097.aspx

Dank, ik moet de sessie helaas verlaten

heel interessant. Veel dank ik moet de sessie helaas ook verlaten

Dank, ik moet helaas naar een andere afspraak

Ik moet er helaas uit maar dank voor de interessante informatie, hier gaan we in Zaanstad dankbaar gebruik van maken!

Ik moet er helaas ook uit, bedankt voor de presentaties!

Als iemand wil doorpraten ben ik bereikbaar via shannon@populytics.nl

Volgend webinar over gender en de energie transitie https://www.tudelft.nl/siet/events/gender-energy

Heel fijn en leerzaam webinar, dank voor het organiseren!

Dankjewel!

Hartelijk dank

Fijn webinar, bedankt!

Top, dak je wel